Van schuitenvoerderij naar toonaangevende Europese douanedienstverlener

175 jaar Gaston Schul

Dit jaar bestaat Gaston Schul 175-jaar. De oud-directeuren Jacques Ewalds en Gerard Uijtdewilligen en de huidige directeur Rob Ewalds vertellen over het verleden en kijken vooruit naar de toekomst.

In 1845 startte Jacob Meijer een schuitenvoerderij in Amsterdam. De belangrijkste activiteit van zijn bedrijf was het vervoer per dekschuit van tabak, cacao, suiker en soortgelijke producten van de zeeschepen van de Verenigde Oost Indische Compagnie via de Amsterdamse grachten naar lokale veem- en pakhuizen. Jacob heeft waarschijnlijk nooit kunnen vermoeden dat zijn activiteiten de basis zouden vormen voor het huidige Gaston Schul en dat zijn bedrijf 175 jaar later zou zijn uitgegroeid tot een full service douanedienstverlener met 265 werknemers verdeeld over negen kantoren in Nederland, zes kantoren in Duitsland, twee in België en een in het Verenigd Koninkrijk.

Ins en outs

Oud-directeur Jacques Ewalds (80) trad in 1961 in dienst bij, toen nog, expeditiekantoor Jacob Meijer. Jacques vervulde er verschillende functies. Zo werkte hij onder andere vijf jaar lang op de afdeling inklaring: “Het waren andere tijden en de werkzaamheden werden volstrekt anders uitgevoerd dan tegenwoordig. We startten altijd met het uitsorteren van alle papieren van een klant, vervolgens noteerden we de gegevens van de inkomende goederen en berekenden we de daarvoor verschuldigde importtarieven. Die rekenden we vervolgens om naar de valuta van het land van herkomst. Daarna namen typistes het van ons over. Zij stelden de inklaringsdocumenten op die vervolgens door een loopjongen naar het douanekantoor werden gebracht De douane controleerde de aangiftes en gaf daarna een goedkeuringsbewijs af. Pas als dat terug was gebracht werden de goederen door ons vrijgegeven. Tegenwoordig verloopt dit proces voor een groot gedeelte geautomatiseerd en kun je je al dit handmatige werk niet meer voorstellen. Maar ja, zo ging het vroeger. De eerste jaren dat ik bij het bedrijf werkte, voerde ik allerlei verschillende activiteiten uit. Hierdoor leerde ik in de loop der jaren alle ins en outs van het vak én het kantoor kennen.”

Binnengrenzen open

In 1980 (het bedrijf behoorde toen tot al geruime tijd tot het Pakhoed-concern) werd Jacques gevraagd of hij de leiding van het bedrijf op zich wilde nemen. Zijn inmiddels grote kennis en ervaring speelden hierbij ongetwijfeld een belangrijke rol. Vijf jaar later, in 1985, stootte Pakhoed de activiteiten op het gebied van douanedienstverlening af en werd Jacques gevraagd of hij interesse had om het bedrijf over te nemen: “Dat vond ik fantastisch. Ik was er ruim twintig jaar in dienst en het bedrijf was toch een beetje m’n kind geworden”, vertelt hij enthousiast. “Tegelijkertijd wist ik precies wat er allemaal speelde, dus toen ik deze kans kreeg heb ik hem met beide handen aangegrepen. Overigens waren er tot 1993 nog drie mede-eigenaren van het bedrijf.” Tussen 1985 en 1992 verliepen de zaken voorspoedig. Expeditiekantoor Jacob Meijer groeide verder uit en bereikte een omvang van zeven inklaringskantoren met in totaal ongeveer 100 medewerkers die in 1992 meer dan 200.000 douaneafhandelingen verrichten. Maar op 1 januari 1993 gingen een groot aantal binnengrenzen van de EU open. Dat was een enorme klap: “De meeste declaranten werden toen van het ene op het andere moment ontslagen. Heel pijnlijk. We zijn toen met vijf declaranten doorgegaan en richtten ons uiteraard op goederen die van buiten de EU werden aangevoerd. Eind jaren tachtig was ook het IJzeren Gordijn gevallen en langzamerhand werd er steeds meer gehandeld met de voormalige Oostbloklanden. Mede daarom begonnen we vanaf 1995 weer te groeien, óók door overnames van andere partijen die de handdoek in de ring gooide.”

Olympische Spelen

In 2000 droeg Jacques de leiding over aan zijn zoon Rob. Het expeditiekantoor had toen opnieuw vijf kantoren met in totaal ongeveer 70 werknemers. Zij hielden zich vooral bezig met inklaringen vanuit voormalige Oostbloklanden en van groupage zendingen die over zee arriveerden. Jacques heeft altijd met heel veel plezier leidinggeven aan het bedrijf. De meest opmerkelijke gebeurtenis van zijn werkzame leven was dat hem in 1985 gevraagd werd of hij Jacob Meijer zou willen overnemen: “Dat was een grote eer en tegelijkertijd ook erg spannend. Je vraagt je toch af of het allemaal wel gaat lukken. Een ander belangrijk moment was natuurlijk het opengaan van de grenzen in 1993. Het voortbestaan van het bedrijf hing toen echt aan een zijden draadje, maar gelukkig zijn we er bovenop gekomen. En natuurlijk kijk ik met heel veel plezier terug op allerlei andere momenten. Een daarvan is mijn deelname aan de Olympische Spelen van 1964. Ik was toen een van de spelers van het Nederlandse volleybalteam dat uitkwam in Tokyo. Ik kreeg vijf weken betaald verlof van het kantoor om aan de Spelen deel te nemen. Dat heb ik altijd bijzonder gewaardeerd. Dit leverde overigens ook profijt op bij mijn werkzaamheden. De douane wist dat ik die bekende Limburgse volleybalspeler was. En dan vertrouwen ze je toch wat sneller en zijn ze ook geneigd de papieren wat eerder in orde te maken.”

Lange carrière

Oud-technisch directeur Gerard Uijtdewilligen (77) is geboren in het dorpje Nispen, vlak onder de rook van Roosendaal aan de Belgische grens. Als kind vielen hem de vele vrachtwagens al op die vanuit het Belgische Essen altijd door zijn geboortedorp heenreden. ‘Maar waarom stoppen ze allemaal bij de kantoortjes die aan de grens zijn gebouwd’, vroeg hij zich weleens af. Na het voltooien van de MULO ging Gerard als administratief medewerker aan de slag bij het lokale filiaal van de Boerenleenbank (een van de voorlopers van de Rabobank). Maar het werk vond hij vrij saai en beviel niet erg goed. Daarom stapte hij in 1961 een van de expeditiekantoren langs de Nederlands-Belgische grens binnen. Hij wilde nu weleens weten wat voor activiteiten daar precies werden uitgevoerd. Het was het startsein voor een lange carrière in douaneserviceverlening. Gerard: “Bonnen uitzoeken, goederen categoriseren, tarieven berekenen, formulieren invullen, contacten met allerlei verschillende mensen onderhouden, ik vond het allemaal reuze-interessant. En ze zochten ook nog personeel dus ik kon er direct aan de slag. Daar hoefde ik niet lang over na te denken, dus dat heb ik vrij snel daarna gedaan.”

Beste oplossingen

In zijn eerste jaar kwam Gerard in contact met een expeditiekantoor in het nabijgelegen Wernhout waar hij een jaar later, in 1962, ging werken: “De eigenaar was een wat oudere man die het kantoor in 1947 gestart was. Zijn naam was Gaston Schul. Hij kwam er nog regelmatig over de vloer.” Gerard hield zich bij Gaston Schul in het begin vooral bezig met het opstellen van documenten op het gebied van accijnzen en invoerrechten, destijds nog met pen en papier. Maar in de loop der jaren veranderde er veel. Op 1 januari 1993 werden de invoerrechten tussen veel EU-landen afgeschaft. Daardoor was er veel minder werk. Maar er bleven wel allerlei regelingen bestaan, bijvoorbeeld op het gebied van landbouw en bepaalde andere goederen. En tussen de afzonderlijke landen waren er nog steeds grote verschillen in BTW-tarieven. Dus er was nog genoeg te doen. Gerard was inmiddels opgeklommen tot technisch directeur en een expert op het gebied van alle verschillende in- en uitvoerregelingen: “Die waren erg ingewikkeld. Bij geschillen werd ik vaak door bedrijven gevraagd ze te ondersteunen bij de rechtbank als deskundige. Vanwege mijn grote kennis wisten veel klanten procedures met behulp van mijn adviezen te winnen. Ik wist er namelijk veel meer van dan de landsadvocaten en rechters. Ik heb zelfs weleens in mijn eentje tegenover drie advocaten een zaak van een klant moeten verdedigen en gewonnen. Daardoor werd ik een bekende figuur in ons vakgebied.”

Veertigjarige carrière

In de loop der tijd fungeerde het douane-expeditiekantoor steeds vaker ook als fiscale vertegenwoordiger en/of BTW-adres van klanten. Daarnaast groeide Gaston Schul langzamerhand uit tot een aanbieder van allerlei verschillende diensten die op een of andere wijze gerelateerd waren aan douaneafhandeling. Na het overlijden van Gaston Schul werd het bedrijf overgenomen door Cas Verschuren en daarna door Jan Piet Baneke. Laatstgenoemde gaf Gerard de volledige vrijheid: “Ik werd de chef van alle kantoren en runde in feite het gehele bedrijf. Dat duurde tot 1999 toen Rob Ewalds het bedrijf overnam. Ook met hem heb ik altijd bijzonder prettig samengewerkt. Maar in 2004 ging ik noodgedwongen met vervroegd pensioen vanwege mijn gezondheid. Ik heb namelijk als kind polio gehad en kreeg steeds meer problemen met lopen. Ik ging eerst korter werken, maar moest er enige tijd later jammer genoeg definitief mee stoppen.” Gerard kijkt met veel plezier terug op zijn ruim veertigjarige carrière in de douanedienstverlening: “Ik heb het altijd met heel veel enthousiasme gedaan en ontzettend veel dingen meegemaakt. Toen ik bij Gaston Schul begon werden er alleen documenten gemaakt voor in- en export van goederen. Maar in de loop der jaren werd het aandachtsgebied steeds breder. Dit zorgde ervoor dat de werkzaamheden op het gebied van douaneaangifte bijzonder interessant waren en bleven. Ik hoop en verwacht dat het bedrijf nog tot in lengte van jaren blijft bestaan.”

Rondsnuffelen bij Jacob Meijer

Rob Ewalds (50), zoon van Jacques, studeerde in de jaren negentig economie in Amsterdam. In die tijd voelde hij er nog niet erg veel voor om terug te keren naar het Zuiden om in het bedrijf van zijn vader te werken. Want Amsterdam was bruisend, inspirerend en beviel hem ontzettend goed. Maar na voltooiing van zijn studie ging hij toch maar eens bij Jacob Meijer ‘rondsnuffelen’, zoals hij het zelf noemt: “Het was 1997 en ik ging als declarant aan de slag in het grenskantoor in Venlo en daarna ook op andere kantoren, zoals in Oldenzaal, Duiven, Veendam en Maastricht. Later werkte ik ook nog een tijdje op de verkoopafdeling en ook nog eens vier maanden op de verkoopafdeling van een van onze partner in Basel, Zwtserland. In drie jaar tijd doorliep ik zo’n beetje het hele bedrijf. Het was voor mij vooral een tijd van ruiken, zoeken en mensen leren kennen en vooral ook kijken wat ik verder wilde.” Maar toen stond in 1999 plotseling Gaston Schul te koop. Dat vond Rob onmiddellijk bijzonder interessant: “Want wat Jacob Meijer in het Oosten van het land was voor het douane technisch afhandelen van wegtransport, was Gaston Schul in het Westen voor zeevracht: een zeer gerenommeerde douane-expediteur. Het was heel aantrekkelijk om Gaston Schul over te nemen want de bedrijven bestreken ieder een eigen gedeelte van het land en complementeerden elkaar qua specialisaties en geografische spreiding.”

Verwarring voorkomen

Vader Jacques vond de overname een goed idee, maar deed zelf niet mee. Rob zorgde daarop zelf voor de financiering van Gaston Schul met geleend geld. Hij nam Gaston Schul op 1 oktober 1999 over en was toen 28 jaar oud. Het jaar daarop, in 2000, ging Jacques met pensioen en werd Rob samen met zijn zus eigenaar van Jacob Meijer. “We hadden een harmonieus gezin en hebben een hele goede band met elkaar. Dus het was logisch dat we samen eigenaar werden. Mijn zus had echter geen interesse om in het bedrijf te werken. Daarom verkocht ze in 2005 haar aandelen aan mij en was ik vanaf dat moment de enige eigenaar.” Inmiddels waren ook Jacob Meijer en Gaston Schul samengevoegd tot één bedrijf met als naam Gaston Schul: “Dat was vooral om strategisch commerciële redenen”, zegt Rob. “Er was namelijk ook een expeditie bedrijf met de naam Jacob Meijer. Dit bedrijf was ook in de jaren zestig uit het oorspronkelijke bedrijf van Jacob Meijer voortgekomen, maar stond los van ons. Om verwarring en onduidelijkheid over onze volstrekte neutraliteit en onafhankelijkheid te voorkomen koos ik daarom als naam Gaston Schul voor de twee samengevoegde bedrijven.”

Nieuwe uitdagingen

De overname van Gaston Schul was een van de grote gebeurtenissen in de historie van het bedrijf. Vanaf 2000 nam de omvang van de activiteiten sterk toe door autonome groei en overnames.
Momenteel wordt Gaston Schul geconfronteerd met nieuwe uitdagingen: “De eerste is de (harde) Brexit”, zegt Rob. “Dat zorgt voor veel onzekerheid bij onze klanten. Ze vragen zich af wat er na 1 januari gebeurt, waar ze op moeten letten en hoe ze straks aan de eventuele nieuwe regels kunnen voldoen. We proberen ze hierbij zo goed mogelijk te ondersteunen en dat levert momenteel veel extra werk op. Tweede uitdaging is de sterke digitalisering van de markt. We worden daardoor steeds meer een door IT aangedreven organisatie. We kijken momenteel hoe we op de beste manier alle nieuwe technologische innovaties kunnen toepassen. Dit zorgt ervoor dat we aan de vooravond staan van een flinke omslag in de uitvoering van onze processen.”

Stip aan de horizon

Een andere ontwikkeling is dat Gaston Schul het dienstenpakket verbreed. Het bedrijf wil uitgroeien tot een full-service douanedienstverlener voor alle douanezaken, zoals aangiftes verrichten, BTW-zaken regelen, advies verlenen, juridische douanegeschillen afhandelen en het verzorgen van cursussen en opleidingen en digitale oplossingen. Daarnaast wil Gaston Schul aanwezig zijn in landen waar douane nodig is, zoals Zwitserland, Noorwegen en ook Polen dat inmiddels uitgroeit tot een knooppunt voor treinen vanuit de EU naar China en vice versa. En wat is de uiteindelijke stip aan de horizon? Rob laat er geen onduidelijkheid over bestaan: “Over enkele jaren willen we een van de toonaangevende douanedienstverleners van Europa zijn.”

Gaston Schul in Vogelvlucht

(bron: Jacques Ewalds)

• 1845: Jacob Meijer start een schuitenvoerderij in Amsterdam
• 1917: De N.V. Schuitenvoerderij en Expeditiekantoor, voorheen Jacob Meijer, wordt opgericht
• 1939: In Venlo wordt een filiaal geopend om het achterland beter te kunnen ontwikkelen
• 1963: De aandelen van de familie Meijer worden overgenomen door Blauwhoedenveem
• 1967: Na een fusie behoort het expeditiekantoor tot het Pakhoed-concern
• 1985: Jacques Ewalds neemt Jacob Meijer over
• 1993: Open gaan van de binnengrenzen in de Europese Unie, veel verlies van werk
• 1999: Rob Ewalds neemt Gaston Schul over
• 2000: Jacques gaat met pensioen en de kinderen Rob en Anja worden gezamenlijk eigenaar van Jacob Meijer
• 2004: Verdere uitbreiding van de Europese Unie met 10 landen
• 2006: Rob Ewalds voegt Jacob Meijer en Gaston Schul samen onder de naam Gaston Schul
• 2014: Compass Customs met name groot in Duitsland en met kantoren in Rotterdam en Antwerpen, wordt onderdeel van Gaston Schul
• 2020: Ook Compass Customs gaat verder onder de naam Gaston Schul
• 2020: Start kantoor in het verenigd Koninkrijk
• 2021: Brexit, Europees partnernetwerk van Gaston Schul compleet, digitalisering zet door